Blog Listem

25 Ekim 2012 Perşembe

Mevlanadan tərcümə




Sən sərxoş u, mən sərxoş, nərdə oluyor xanə?
Bin kəz dedim ey dilbər, az nûş elə peymanə.
Bu şəhrdə mən bir kəs, uslu[1] görəməz oldum,
Hər kəs digərindən sərt, çılqındı və divanə.
Gəl-gəl bu örənlikdə[2], can ləzzətini gör gil!
Can xoş ola bilməz ki, bisöhbəti-cananə.
Hər kûçədə bir sərxoş, hər gûşədə bir çılqın,
Əldə tutuyor sâqi, bir sâğəri-şahânə.
Sən vəqfi-xərabat ol, dəxlin mey u xərcin mey,
Ağıllılara vermə, bundan biricik dânə.
Ey çılqın ozan söylə, sən örtülüsən, ya mən?
Sən tək dəli yânında, mən sanki bir əfsânə.
Evdən dışarı vardım, bir sərxoşa tûş oldum,
Gördüm də baxışlarda, yüz gülşən u kaşanə.
San bir gəmi ləngərsiz, aşmaqdadı tufanda,
Qalmış ona həsrətdə, yüz âqil u fərzânə.
Sordum nərədənsin sən?, rişxənd[3] ilə söyləndi:
Yârım ulu Türküstan, yârımda ki, Fərqânə.
Qismən su və torpaqdan, qismən ürək u candan,
Yârım qıyıdan[4] yalnız, yârımda ki dürdânə.
Sən gəl bana yoldâş ol, bən həm sənim ey dilbər,
Söyləndi ki, bən bilməm, öz kimdi də bigânə.
Mən kəndimi qaybetdim, meyxânədəyim artıq,
Bir köks sözüm vardır, de, anlatıyım ya nə?[5]
Sərxoşça görünmən xoş, sanki bir ağacsın sən,
Bax gör necə hayqırdı, ən sonda bu hənnânə.[6]
Şəms-ül həqi Təbriz sən, gizlənmə bu milətdən,
Mâdâm ki, salmışsan, yüz fitnə və fəttânə.[7]



[1] Uslu- ağıllı
[2] Örənlik-xərabə.
[3] Rişxənd- alay edərcəsinə.
[4] Qıyı- sahil.
[5] Ya nə- yoxsa yox?
[6] Hənnanə- Hz. Məhəmmədin ona dayanaraq qonuşduğu ağac.
[7] Fəttanə- fitnəci

26 Temmuz 2012 Perşembe

Furuğ Fərruxzad


Furuğ Fərruxzad
Çevirdi: Güntay
Qəmsevər
Payız tək olsaydım, keşkə payız tək,

Payız tək səssiz və qəmli olsaydım.
Dilək yarpaqlarım solardı bir-bir,
Gözlərim günəşi buza dönərdi.
******
Köksümün göyləri qəmlə dolardı,
Könlümü sarardı sərt fırtınalar.
Və göz yaşlarım da yağmurlaşaraq,
Yağıb ətəyimi edərdi ıslaq.
******
Nə gözəl olardı payız olsaydım,
Zövqdən, şövqdən rəngə dolsaydım.
Payızla dop-dolu baxışlarımda,
Şair oxuyardı göylər şeirini.
Yanımda isə,
Bir aşiqin qəlbi alovlanardı.
Gizlin dərdin odlu qığılcımında
Mənim şərqilərim....
Qanadları qırıq yel nəğməsi tək,
Qəm ətri saçardı xəstə ruhlara.
Önümdə isə,
Gəncliyin qışının acı siması,
Arxamda isə,
Yayın coşqun, sıcaq, qaynar sevgisi.
Köksüm qəmə, dərdə, ümidsizliyə,
Olardı sığınaq.
Payız tək olurdum keşkə payız tək...

Günəşli olur

Yaxşı bax, gözlərim dərinliyində,
Gör necə əriyir qəm damla-damla.
Bax gör necə, qara üsyankar kölgəm,
Günəşin əlində əsir olmuşdur.

Bax, bütün varlığım viranələşir,
Bir qığılcım məni çəkir içinə
Mənə tələ qurur, məni yüksəldir.

Bax, mənim göylərim,
Parlaq ulduzlarla dolub daşmışdır.

Sən gəldin uzaqdan, çox uzaqlardan,
Işıqlar, qoxular ölkələrindən,
Oturtmusan məni kiçik qayıqda
Ey mənim ümidim, mənim sevimlim
Apar məni, apar, çox uzaqlara
Apar da coşqu və şeir ölkəsinə

Ulduz dolu yolda yürüyüb getdik
Ulduzdan yüksəyə qaldırdın məni
Gör necə ulduzlar yaxmış canımı
Hərarətim var
Qırmızı balaca balıqlar kimi
Göllərdən gecələr ulduz dərdim mən.
Mavi səmaların bu köşklərinə
Uzaqlar nə qədər uzaqmış öncə
Sənin səsin indi yenidən gəlir
Qulaqlarıma
Mələklərin parlaq qanadlarının səsi duyulur
Bax gör ki, mən hara yüksəlmişəm, bax!
Kəhkəşanlara, sonsuqluqlara, əbədiyətə.

Madam sonsuzluğa yüksəlmişik biz
Şərab dalqasıyla məni çimizdir.
Məni öpüşünün ipəyinə bük!
Uzun gecələrin səssizliyində
Məni arzula, məni xatırla!
Məni ulduzlardan ayırma daha,
Məni buraxma!

Gecə,
damla-damla əriyir şam tək
Sənin dadlı-şirin laylalarınla
Mənim gözlərim
Yuxu şərabıyla dop-dolu olur,
Şeirimin beşiyi üstünə bir bax!
Sənin nəfəsinlə aydınlıq olur,
Sənin nəfəsinlə günəşli olur.
24. 07. 2012

Cavab
Tanrı bizim üçün gülümsəyirdi,
Bilməsək də O´nun mərhəmətini.
Arxada gizlincə şarab içmədik.
Qara cübbə geyən mollalar kimi,

Alın, günahlardan qaralar, deyil-
Səccadəyə alın yapışdırmaqdan.
Tanrının adını çəkməmək yaxşı-
Allah-Allah deyib xalqı soymaqdan.

Üzülmərik bir gün şeyx fitva verib,
Cənnət qapısını bizə qaparsa
Bizi kədər ilə yoğuran Tanrı
Açar da qapını rəhməti varsa.

Fırtınalar yudu sevincimizi,
Dəniz ortasında dayanan dağız.
Köksümüz Tanrının evi, qorxmarıq,
Qalsaq da tufanlar önündə yalnız.

Bizim könlümüzdən qopan qığılcım,
Şeyxın üzərinə düşüb yaxarsa,
Eşqin atəşində yanan bizləri,
Suçlu adlandırmaz, sevgisi olsa.

Bizim eşqimizi kötümsəyərək,
Adamlar iftira yayar, sevimsiz.
Ölməz, ürəyində sevgi olanlar
Varlıqdan silinməz bizim eşqimiz.
26. 07. 2012
Saat 22. 30



Qəm çiçəyi

Şadam həsrətində yandığım üçün,
Sənin xəyalınla ağlamaq xoşdur.
Sənə qovuşduqdan sonra, böyləcə,
Ölümsüz eşqinə ağlamaq xoşdur.

Sən öylə düşündün, ayrılarsaq biz,
Sənin xəyalını tərk edərəm mən.
Mən də heyrətdəyəm hər gecə-gündüz,
Könlümün səni tərk etməzliyindən.

Duyuram ırmağın acılarını,
Gecələr bağçada tək dolaşarkən.
Mənim həsrət dolu hayqırışlarım,
Irmaq ağrısıyla qaynaşır həmən.

Bir gecə səssizcə sahildə otur,
Mənim dərdlərimi duyarsan açıq.
Gecə öz kölgənə baxdığın zaman,
Qərarsız ruhumu görərsən açıq.

Səhərin sərincə əsən yeliylə
Şərqi bəstələyib sənə göndərdim.
Göylərdə parlayan ulduzam, sənin-
Damının üstünə ışınlar sərdim.

Dağlar aramıza divar hörsə də,
İnan ki, mən buna heç üzülmərəm.
Mən bir gövərçinəm, yalnızbaşıma,
Uçub dənizlərdən varıb keçərəm.

Quru budaq kimi həsrətində mən,
Tutuşub yavaşça yanmaqdan şadam.
Sənin şəhərinin günəşi ilə,
Bədənim isinib, qavrılmış tamam.

Könlümdə ölməzdir sənin xatirən,
Sən mənim ilk eşqim, sevgi dünyamsan,
Xatirən sevimli payız kimidir,
Türlü-türlü rənglər göstərmiş olan.

Burax, qara cübbə geyən mollalar,
Desinlər haqqımda sözlər çirkincə.
Buna üzülmərəm, düşünürəm ki,
Şeytan yaratmışdır onları məncə.

Ancaq mən gerçək bir qəm çiçəyiyəm,
Sənin xatirənlə təravətim var.
Səssiz gecələrdə, yalnız dünyamda,
Xəyallarım səni yenidən qurar.
26. 07. 2012
Saat 24


17 Temmuz 2012 Salı

Bulaq və daş



Məlik-üş Şüəra Bəhar
Bulaq və daş
Sal dağdan ayrıldı coşğun bir bulaq
Böyük bir daş ilə qarşılaşaraq
Astaca söylədi: “Ey mehriban daş,
Yol ver burden keçim mən yavaş-yavaş.”
Ancaq qəlbi qara namehriban daş
Onu vurub dedi: “Burdan uzaqlaş!
Sellər qarşısında tərpənmədim mən,
Sən kimsən, çəkilim sənin önündən?”
Daşın cavabından sınmadı bulaq,
Torpağı qazmağa başladı ancaq.
Xeyli zəhmət çəkib təlaş edərək,
O daşın böyründən yol açdı gerçək.
Zəhmətlə hər şeyə yetərsən yəqin,
Zəhmət zinətidir bəşəriyətin
Hər zaman ümidlə zəhmətə qatlaş!
Ümidsizliklərdən ölüm verər baş
Sarsılmaq bilməsən işdə hər zaman
Çətin işlərində olacaq asan.
Ərdəbil- 1987

Simin Behbehani


Simin xanım Behbehani
Həyat qanımızla qarışmış bizim
Umudsuzluqları ruhumuz dandı
Bir ənqa* od tutub yandıysa, onun
Külündən başqa bir ənqa yarandı
*
Cismimiz bir dağdır, vüqarlı bir dağ
Dağa təsir etməz nə sel, nə də su
Ruhumuz dənizdir, coşğun bir dəniz
Dənizin tufandan yoxdur qorxusu
*
O qədər ev yıxan qüdrətli sellər
Gəlib dənizlərdə tutdular qərar
Şöhrət çün bir işi görən kimsələr
Biz dahilər ara itib-batdılar.
1987-Ərdəbil
· Ənqa- əfsanəvi quşdur. Yaşlandığında çıxıb bir uca dağın başında od tutub yanar və külündən gənc bir ənqa doğar. 

Pərvin Etisami


Pərvin E´tisami
Qəzəl
Xoşdürür kim sinədə dürri məani saxlamaq
Yox olurkən leyk ömrü cavidaani saxlamaq
Əqlilə evraqi dünyaya girərkən ey könül
Eşqi də bir giz kimi içdə nihaani6 saxlamaq
Can bağında anbaan əkmək gərək min türlü rəng
Ol könül baağında yetkin baağbaanı saxlamaq
Eşq üçün bəslər ikən sirlərlə dolğun bir könül
Ərməğan ol yar üçün sevdalı caanı saxlamaq
Mənəviyyat aləmində parlayarkən gün kimi
Zülmətin bağrın dələn nuuri xüdaani saxlamaq
Batilə meyl etməz oldun Pervin ol üzdəndi kim
Məhrəmi yaar oldun, ol mülki bəqaani saxlamaq
1. Xoşdürür- xoşdur
2. Məani-mə´nilər
3. Leyk- ancaq
4. Evraq-vərəqlər- səhifələr, Dünya işləri
5. Giz- sirr
6. Nihani- gizlin
7. Bəqa- əbədi var olan

10 Haziran 2012 Pazar

Ladan İskəndani



  

Deyirlər günahdır badəpərəstlik,
Badədən doluşar canlara məstlik.
Doğruluq doğuran sərxoşluq xoşdur,
Bu bir yüksəlişdir, deyildir pəstlik.
Pəstlik-alçaqlıq


گويند گناه است دمي باده پرستي
از باده شود در سر وجانها همه مستي
مستي كه در آن صدق سخن گشت پديدار
 پس اين گنهي نيست در اين عالم هستي

8 Haziran 2012 Cuma

Söhrab Sipehri





Söhrab Sipehri
Tərcümə: Güntay Gəncalp


Gecənin bataqlığında

          Uzunca zamandır bu yalnızlıqda,
          Səssizlik boyası var dodağımda.
          Uzaqdan çağırır bir səs, ancaq ki,
Ayağım ilişmiş qaranlıqlarda.
*
İynə ucu boyda dəlik də yoxdur,
Divarlar, qapılar hörülmüş çox sərt.
Zindandan qurtulmuş kabusdur sanki,
Yerlərdə sürünən kölgələr, əvət.
*
Nəfəslər darqındır, nəfəslər solqun,
Üzlərdə sevinc və təravət ölmüş.
Bu tutqun havada həyat izi yox,
Mutluluq məchul bir yerdə gömülmüş.
*
Gecənin görünməz sehirli əli,
Qapını üzümə möhkəmcə örtür.
Nə qədər vurnuxub, çabalasam da,
Gecə rişxənd ilə üzümə gülür.
*
Gündüz düşündüyüm düşüncələri,
Gecə yoldan gəlib tüstüyə boğdu.
Gecələr uçuşan xəyallarımı,
Gündüz ışığıyla yoxluğa soxdu.
*
Boyanmış səssizlik boyası ilə,
Mənim tək hər kəsin dodağı əvət.
Ayaqlar gecənin bataqlığında-
Bağlanmış, kimsədə yox bir hərəkət.
05.06.2012

Ilğım*

Hava günəşlidir və bozqır** geniş,
Orda nə bir bitki, nə bir ağac var.
Quzğun səsi vardır orada yalnız,
Bozqırdan çəkilib getmiş mahnılar.
*
Tozlardan hörülmüş pərdə dalında,
Titrək qara nöqtə vardır uzaqda.
Yolunu itirmiş bir insandır o,
Yol axtarmaqdadır, yorqun ayaqla.
*
İşdən düşmüş artıq yorqun bədəni
Görünmür gözləri tozdan, torpaqdan
Susuzluq qurutmuş dodaqlarını,
Çılpaq ayağını dalamış tikan.
*
Üfüqlərə doğru yürüdükcə o,
Görünür gözünə uzaqlarda su.
Bir az yürüdükdən sonra görür ki,
Görünən su deyil, sanki bir yuxu.
06.06.2012


Qaranlıq meyvə
Yağmurlu ağaclar ışıq içirdi,
Sardı yaşıllığı titrək bir nəfəs.
O, gəldi bağçaya içində ışıq,
Yox oldu kölgəsi mahnı deyərək.
*
Budaq baş əymişdi ona, sərxoşça,
Yarpaq dünyasından o isə, üstün.
Bağçada coşurdu yaşıl duyqular,
Onunsa köksündə sevinc büsbütün.
*
Meyvəsinin rəngi qorxu rəngində,
Bir ağac canlandı onun yolunda.
Onunsa düşündə*** dolaşdı bir sirr
O, bunu görmüşdü bir yuxusunda.
*
Əlləri titrədi, qorxdu ağacdan,
Meyvə dərmək üçün ağaca vardı.
Qorxunu yenərək öz içində o,
Varıb da ağacdan meyvə qopardı.
08.06.2012.


Müəmma quşu

Bu çinar üstündə uzun zamandır,
Müəmma rəngində bir quş oturmuş.
Onun səsi heç bir rəngə bənzəməz,
Mənim tək onu da yalnızlıq sarmış.

Səssizlik içində burxulub qalmış,
İçi tufanlarla dolu olsa da.
Sözlə dolu sükut qırılsa bir gün,
Bu ev tam olaraq gedəcək bada.

Səsini içində boğsa da o quş,
Onun səssizliyi səslə doludur.
Anılar gözünün önündən keçir,
Gövdəsi yuxunun görüntüsüdür.

Darlıqdan qurtulmuş onun qanadı,
Həyat uzaqlarda bir sərab sanki
Düşmüşdü divara yorqun kölgəsi,
Divarın üstündə uyuyan kimi.

Baxışları dalmış dərin düşlərə,
Gözlərindəki də deyildir həvəs.
Onun sükutuyla bağlantım vardır
Gözləri kiməsylə söhbət eyləməz.

Könüldə yol gedər bu quş öyküsü
Qəlbə yerləşməyən, bir xəyaldır boş.
İtkin şəhərlərlə ilintisi var,
Bu yerdə qəribdir, müəmmalı quş.
20. 07. 2012


Tüstü dumanlanır

Tüstü dumanlanır səssizliyimdən
Kimsə xəbər tutmaz viran dünyamdan
Yanmış ürəyimlə danışıram mən
Bu əfsanə bilməm bitər nə zaman?

Gecə ətəyindən əlimi çəkdim
Səhərin saçına bürünüm deyə
Üzməyi bilmədən sahildən atdım
Özümü dənizin dərinliyinə

Divarın üstündə kimsə görmədi
Məğlublar rəngindən başqa bir boya
Xəyalın gözləri axır sürəkli
Ümidə bağlanar bəlkə doğruca

Karvan getmiş və mən qalmışam yalnız
Bu mənzilə ayaq basdığım gündən
Bu atəş içində canım yansa da
Ancaq yaxılmağa könül verdim mən

Səhər gülümsəyir şəhər yoluna
Qaranlıq sürünür evlər üstündən
Yaxılmış könlümün sözü var xeyli
Tüstü dumanlanır səssizliyimdən
20. 07. 2012


Qəmli qəm
Soyuq bir gecədir və mən kədərli
Yollar çox uzaqdır mən isə yorqun
Çıraqlar ölmüşdür, hər yan qaranlıq

Və mən yol gedirəm yalnız başıma
Adamlar arxada qalmış, uzaqda
Divarın üstündən keçdi bir kölgə
Artırdı qəmimin üstünə bir qəm

Qaranlığın fikri və bu viranə
Gizlin əfsanələr uyudurmaq üçün
Səssizcə yürüyüb girdi könlümə

Yoxdur heç bir rəng ki, mənə söyləsin
Səbirlə bəklə də, yoldadır səhər
Bəzən içərimdən qopur bu fəryad:
Necə də qaranlıq olmuş bu gecə!

Hardadır könlümü isidən gülüş?
Hardadır dənizə düşəcək damla?
Hardadır arxamda duracaq qaya?

Sanki gecə bir az rütubətlidir
Bir çox insanların könlündə qəm var
Ancaq mənim qəmim, daha qəmlidir.
20. 07. 2012


Soyuq qanlı

Paslanmışdır artıq mənim hekayəm
Gecə nəfəsiylə bağlantım vardır
Onun dodağına ışıq qonarsa
Könlüm sanar onu dadlı gülücük

Böylə sorar onun xumar gözləri:
Qəlbə ışıq verən çıraq hardadır?
Kədərlənən hər kəs mənə söylədi:
Hardadır könlümü yandıran atəş?

Kərpiçlər sökülüb düşür divardan
Artıq bu divarı onarmaq olmaz
Onu sökmək üçün külüng gərəkməz
Sel gəlib divarı tamam yıxacaq

Keçir də zamanın ıslaq küləyi
Bizim gövdəmizin rəngi tökülür
Bu evin tavanı uçmaq üzrədir
Uçub töküləcək başımıza tam
20. 07. 2012



* Ilğım-sərab
** Bozqır- çöllük, biyaban.
*** Düş-xəyal.