Furuğ

Füruğ Fərruxzad Sənin çiyinlərin Sənin çiyinlərin, Yalçın qayalar tək vüqarlı, məğrur. Mənim saçlarımın dalğaları da, Bu yalçın qayalar enişlərindən, Axışıb tökülür şəlalə kimi. Sənin çiyinlərin, Böyük bir qalanın divarlarıdır, Mənim saçlarımın telləri bir-bir, Rəqs edir divarlar üstündə, sanki, Çinar yarpağını külək titrədir. Sənin çiyinlərin, Dəmir minarədir və bu minarə, Böyük cilvəsidir qanın, həyatın. Rəngi də qızarmış mis rəngi kimi. Həvəsin o səssiz məbədindəyik, Qərarsız yatmışam kənarında mən. Öpüşlərin yeri sənin canında, Yandırır səni, Sanki bədənini ilan çalıbdır. Sənin çiyinlərin, Günəşin o isti, qızmar çağında, Büllur, gilə-gilə tərin altında, Parlayır bir dağın zirvəsi kimi. Sənin çiyinlərin, Mənim istək dolu baxışlarımın, Qibləgahıdır. Sənin çiyinlərin, Daşdan səccadədir, Qutsal səccadə, Alın yapışdırıb namaz qılmağa. *** Öpüş Mənim dodağımı öpüşlərinin, Yaxar atəşiyə öpüb yandıran. Mənim gözlərimin dərinliyinə, Sığınan sirləri anlamayırsan. Könül qatlarımda bilməlisən ki, Gizlin saxlamışam sirrini sənin? Bu gizlin sevgidən, könül dünyamda, Bağrıma bir atəş yerləşmiş dərin. Deyirlər o qadın dəlidir, dəli, Dodağından öpüş verir o, asan. Doğru, ancaq sənin öpüşlərindir, Solğun dodağıma bağışlayır can. Şöhrət arxasınca deyiləm qəti, Sənin qucağını istəyirəm mən. İçimi yandıran sönməz atəşə Alıb qucağında su çiləyəsən. Fürsət axtarıram gözlərdən uzaq, Səninlə məst olum ağlar, gülümsər. Qızıl çiçəklərdən bir döşək üstə, Səninlə bir gecə eyləyəm səhər. Mənim dodağımı öpüşlərinin, Yaxar atəşiyə öpüb yandıran. Mənim gözlərimin dərinliyinə, Sığınan sirləri anlamayırsan. *** Hədiyyə Mən gecənin dərinliyindən danışıram, Qaranlıqdan danışıram. Gecənin və qaranlığın qatılığından danışıram. Bizə gələr olsan, mehriban gözəl, mənim üçün bir çıraq gətir! Və bir pəncərə. O pəncərədən baxım, Səadət küçəsində, Xoşbəxt insanların izdihamına. *** Bahar və qız Bir qız pəncərədən baxarkən dedi: “Ay baharın qızı, sən nə gözəlsən! Ətrini, gülünü, gözəlliyini, Nəyə mail olsan, alaram səndən.” Cavan bir budağın tumurcuqları, Sərxoş gözlərini naz ilə açdı. Qızıl saçlarıyla, al qanadıyla, Gümüş bulaqlarla o qucaqlaşdı. Günəşin gülümsər dodaqlarından, Gündüzün üzündə nur aşıb-daşdı. Kiçik bir ləpəyə bir əsimlik yel, Bir sirri söyləyib tez uzaqlaşdı. Bağban sevindi ki, yetişdi bahar, Gülləndi əkdiyim soylu ağaclar. O qız pəncərədən dedi: “Nə fayda,— Mənimçün olmadı heç zaman bahar.” Günəş qıpqırmızı göyün dibində, Qan dənizi içrə sanki axırdı. Heyran fikirlərlə gündüz gedirdi, O qız pəncərədən qəmli baxırdı. *** Çimmək Soyundum könlümü açan havada, Şəffaf bir bulaqda yuyunum, çimim. Gecədən könlümə şübhə ələndi: Sirrimi çeşməyə deyim, deməyim? * Sular sərin idi, ləpələr duru, Sarıldılar mənə pıçıldaşaraq. Sanki söyləyirdi büllur ləpələr: Sən də qatıl bizə, qatıl bizə, ax… Uzaqlardan külək əsərək birdən, Bir ətək üstümə çiçək ələndi. Çiçəyin, yarpızın, gülün ətrindən, Könül təzələndi, ruh təzələndi. Yumdum gözlərimi səssiz və heyran, Bütün çiçəkləri köksümə aldım. Aşiqiylə yatan bir qadın kimi, Yerimi bulaqla bir yerə saldım. Ötdü ayaqlarım üstündən sular, Qalxıb dodağımdan öpüş aldılar. Mənim bədənimdən zövq almaq üçün, Mənə sarıldılar, qucaqlaşdılar. *** Yer ayələri Bərəkət tərk etdi yer kürəsini, Günəş buza döndü. Yaşıllıqlar soldu, balıqlar öldu. Dənizlər qurudu, dağlar yıxıldı. Torpaq, ölüləri dəfn olunmağa qəbul etmədi. Gecə, rəngi qaçmış pəncərələrdə, Kabus kölgə kimi, qarşı çıxışda, …Və yollar, sonunu qaranlıqlarda, Buraxıb, sonunda təslim oldular. Sevinc və sevgini anmadı kimsə. Təklik daxmasında doğuldu heçlik. Qanlardan qorxunc bir qoxu qalxaraq. Qadınlar doğduğu uşaqlar bütün, başsız oldular. Beşiklər hamısı utandığından, Soyuq məzarlarda itib-batdılar. Nə acı, dəhşətli, qara bir zaman. Ehtiyac kor etdi vicdan gözünü. vicdanın gücünü, Vicdan qüdrətini ehtiyac yendi. Peyqəmbərlər ac, lüt, Ulu Tanrının qərar yerlərindən qoyub qaçdılar. Və itkin quzular susuz çöllərdə, Çoban çağrısını eşitmədilər. Güzgünün önündə, sanki təsvirlər, rənglər, hərəkətlər, tərsələşirdi. Alçaq adamların, fahişələrin, sardı üzlərini yapay qutsallıq, Şərab bataqlığı pis qoxusuyla, Sakit, hərəkətsiz ziyalıları, İçinə çəkdi. Zərnigar kitablar qəfəsələrdə,— Siçanlar onları didib, sökdülər. Günəş ölmüşdü…. Gələcək, Çocuqlar zehnində ancaq, Bilinməz qaranlıq bir şey olmuşdu. Uşaqlar anlamsız bu sözü yalnız, Yazı dəftərində, qara ləkələrlə təsvir etdilər. Ruhən ölmüş millət, hədəfsiz və dalqın bir şaşqınlıqla, Bir yerdən bir yerə daşınırdılar. Cinayətə rəğbət hissi onların, Əlləri içində düyünlənmişdi. Öz dəhşətlərində boğulmuşdular. Bəzən bir qığılcım, kiçik qığılcım, Bu səssiz milləti devindirsə də, Hədəfsiz olduqdan millət hamısı, Didib bir-birini parçalardılar, bu hərəkətdə. Onlar bir-birinin başını kəsib, Al qanın içində, Körpə qızlarla, bir yerdə yatırdı əkə kişilər. Öz dəhşətlərində boğulmuşdular. Günahkarlıq hissi kor ruhlarını, çolaq eyləmişdi vicdanlarını. Edam günlərində dar ağacında, Bir məhkum gözləri söküldüyündə, dalıb özlərinə səfil adamlar. Şəhvət dolu hisslə, Yorğun və düşgün, çürük damarları edərdi nalə. Bu kiçik canilər dar meydanlarda, Durub şaşqın- şaşqın, Baxırdılar onlar, fəvvarələrə. Bəlkə də əzilmiş gözlər içində, Qalmışdı yarıcan nəfəssiz təlaş. Ki o, istəyirdi son nəfəsində, Sular nəğməsi tək qutsal bir inanc, İnanc bağışlasın bezmiş canlara. Bəlkə də, bəlkə də, ancaq nə yazıq! Günəş ölmüşdü. Və kimsə bilmirdi ki, ürəklərdən, Uçan o pərişan, solqun göyərçinin adı eşq idi Adı sevgiydi. Ey dustaq fəryadı! Sənin ruhundakı umutsuzluğun, Böyük ehtişamı işığa doğru, Cığır açacaqmı bu qaranlıqdan? Ey dustaq çağrısı! Ey sönən, buzlaşan sonuncu fəryad…… *** Qəmsevər Payız tək olsaydım, kaş ki, payız tək, Payız tək səssiz və qəmli olsaydım. Dilək yarpaqlarım solardı bir-bir, Gözlərim günəşi buza dönərdi. * Köksümün göyləri qəmlə dolardı, Könlümü sarardı sərt fırtınalar. Və göz yaşlarım da yağmurlaşaraq, Yağıb ətəyimi edərdi ıslaq. * Nə gözəl olardı payız olsaydım, Zövqdən, ləzzətdən rəngə dolsaydım. Payızla dop-dolu baxışlarımda, Şair oxuyardı göylər şeirini. Yanımda isə, Bir aşiqin qəlbi alovlanardı. Gizlin dərdin odlu qığılcımında, Mənim mahnılarım, Qanadları qırıq yel nəğməsi tək, Qəm ətri saçardı xəstə ruhlara. Önümdə isə, Gəncliyin qışının acı siması, Arxamda isə, Yayın coşqun, sıcaq, qaynar sevgisi. Köksüm qəmə, dərdə, ümidsizliyə, Olardı sığınaq. Payız tək olsaydım kaş ki, payız tək... ***

Nizami Gencevi

Gök kubbe altında bilgeliği ben,
Öğrendim yalnızca dil bilgisinden.

منم دانسته در پرگار عالم
به تصریف و به نحو اسرار عالم

Nizami Gencevi

Güvende olmazsan kötülük etsen,
Doğa ceza verir, anlamış ol sen.

Mevlana:

Düşünce ve düşten oluşmaktasan,
Gerisi kemiksen, etsen de ve kan.

Hafiz

 Ey yaxşıların şahı, feryâd bu teklikden,
Cânım sıxılar oldu, imdada gel ey yar sen.
ای پادشه خوبان داد از غم تنهایی
دل بی تو به جان آمد، وقت است که باز آیی
Ey üzün uçmaq dodâğın selsebil,
Selsebilin könlümü etmiş sebil.
ای رخت چون خلد و لعلت سلسبیل
سلسبیلت کرده جان و دل سبیل
Uçmaq-cennet

Mesnevi çeviri

Bezek arkasınca koşan sevgiler,

Değil aşk, gerçekte iğrençliktiler

Mevlanadan çeviri

Mevlanadan çeviri:
İnsanın ilk ihtiyacı hep yemek,
Çün yemeksiz eyləm olmaz eylemek.
Canımız heyvan canından fazla çox
Çünkü bizde bilgi var da onda yox
Canı anlamlandılran çün bilgidir
Bilgisiz can ey könül, boş ilgidir.
آدمی اول حریص نان بُوَد
زانکه فوت و نان ستون جان بُوَد
جان ما از جان حیوان بیشتر
از چه، زآنرو که فزون دارد خبر
اقتضای جان چو ای دل آگهیست
هر که نا آگه بُوَد جانش تهیست