Füzulidən tərcümə (Saqinamə)

Saqinamə

Qəflət yuxusundan oyandıqda mən
Fərasət bayrağın yüksəltdim həmən
Dunyaya salaraq hikmətli nəzər
Yaranış mülkünə eylədim güzər
Meyxanə tək uyğun, görmədim bir yer
Piri-Muğan kimi yetişkin bir ər
Ona gileyləndim zaman zülmündən:
Mənə cövr eləyir bu devran nədən?
Müdrik ulu ərmiş düşünüb durdu
Mənə xitab edib böylə buyurdu:
Zamanı qınama, tale düyünün
Ağıl üzündəndir yaxşıca düşün
Yanlış xəyallara ağıl dalaraq
Qəzanın tərsinə davrandı ancaq
Muğan daru-ul şəfa seyrinə var get
Bu dərdin dərmanın ondan sual et
Qədəh gərdişinə tabedir zaman
Qədəh gərdişindən şad olur cahan
Könlünü sarsıtma yersiz kədərdən
“Yeddi cam” bağından çiçəklər dər sən
Fələklər seyrindən düşmə təşvişə
“Yeddi cam” meyinden iç şişə-şişə
Dünyaya nur saçan günəş tək şad ol
Yeddi gün şarab iç qəmdən azad ol
Yekşənbə günündə şarab iç bayıl
Sonrakı yekşənbə huşa gəl, ayıl
Şarab üçün paran yoxdursa əgər
Söylə darmadağın olsun fələklər
Düşənbə günü də şarab günüdür
Könül atəşini şarabla söndür
Məzə lazımdırsa istə fələkdən
Aydan bircə dilim göndərsin həmən
Ərğəvan meydən iç qoy qızışsın baş
Obiri seşənbəyə sərxoşca ulaş
Zahid yasaqlardan danışsa birdən
Günahını merrix üstünə at sən
Şarabsız olmasın çərşənbə süfrən
Obir çərşənbəyə sərxoş ulaş sən
Çalış məclisində bulunsun fələk
Utarod və günəş rəqs eyləyərək
Pəncşənbə günü şarab iç öylə
Kədərdən azad ol şərqilər söylə
Bayqın xəyalından bir şey itirsən
Duyarlı bercisdən sual et həmən
Cümədən cüməyə kam al şarabdan
Öylə et ki, mudam sərxoş olasan
Əgər saz lazimsa işarə eylə
Zöhrə məclisinə gəlsin həvəslə
Şənbə gəldiyində ayılmamış ol
Şənbədən şənbəyə sərxoşluqla dol
Saqınmaq istəsən kötülüklərdən
Zühəli qapında qoruqçu et sən
Sirlər xəzinəsin açdı ol ərən
Saqiyə işarət eylədi həmən:
Bu miskin könüldən yükü götürün
Onun dodağına şarab ötürün
Ağla işıq verən şaraba sal meyl
Qaranlıq doğuran şaraba deyil
Şəriət zövq alan şarabdan iç gil
Şəriətdə haram olandan deyil
Ərmiş istəyiylə bir cam saqidən
Şarab alib içdim ehtiyatla mən
O camdan içərim şövqilə doldu
Mükəmməl fərəhlə zövqilə doldu
Mərifət qapısı açıldı mənə
Boş könlüm sirlərə oldu xəzinə
Mərhəba ey saqi ki, sən müxtəsər
Mən tək dərdiməndə eylədin nəzər
Mey içdik söküldü bəndlər dildən
Indi sirlərimə qulaq as lütfən
Saqın qafil olma mey süzməyindən
Saqiya, mey ver gil qədəh-qədəh sən
Səb-ül Məsani⁽¹⁾ tək doldur yeddi cam
Doldur qədəhləri ard-arda müdam

Çevirdi: Güntay
Bakı—19/04/2009

(1). Fatihə surəsinə işarədir ki, yeddi ayədən ibarətdir

Füzulidən tərcümə (xanəndə ilə söhbət)

Xanəndə ilə söhbət

Oldum müğənnilə bir gecə həmdəm
Sirlər dünyasına dolmuşdu aləm
Söylədim sən ey dost, sayqın arxadaş
Məni feyzi-yab et sən yavaş-yavaş
Xanəndə heç bir saz qullanmayaraq
Diliylə şərqilər söylədi ancaq
Sözdən qüvvət alıb o asta-asta
Bilinməz sirləri edirdi ifşa
Sordum ki, bu feyzin qaynaği nədir
Ki zatında yoxdur ozgəlik, kibir
Dedi: ruhanidir gördüyün əsər
Orda nadanlıqdan yoxdur bir xəbər
Özgəyə meyl etmə dost sirrini sən
Özgədən eşitmə eşit özündən
Iradəsiz Neyə sir vermə aman
Versən, eyləyəcək rüsvayi— cahan
Dəflə də dərddaşlıq məsləhət deyil
Bir sillə dəyərsə ifşa edər bil
Çəngi məhrəm etmə iç dünyana sən
Hər yoldan ötənə danışar səndən
Udla dostluq etsən sir vermə saqın
Onda zəka yoxdur itirmiş ağlın
Gizlət sirlərini Tənburdan hər an
Yoxsa eylər səni rüsvayi— cahan
Qanuna sirrini saqin vermə gil
Sirrini faş eylər o, sirdaş deyil
Bu firqəylə görüş haramdır, nədən?
Çünkü sir saxlamaz olmuşlar həmən
Qəza və qədərdən deyilsən agah
Ki necə bir tutruq ərz etmiş ol şah
Tutruqluq sənəti bir istedaddır
Əminlik, əmanət bir yaxşı addır
Cəmadat məhrumdur bu istedaddan
O üzdən bu yüklə yüklənmiş insan
Qoruyub bu sirri naməhrəmlərdən
Onu sahibinə verməlisən sən
Cəmadata etmə içini aşkar
Qəza işlərindən uzaq dur, zinhar!
Sözün hikmətindən qafil olma gil
Söz insan cismində can kimidir bil
Hikmət ərənləri demişlər böylə
Dirilik və ölüm fərqlənir sözlə
Dünyada insandan yalnız qalır ad
Danış ki, yaşamın olmasın bərbad
Ancaq öylə danış sözlər söylə sən
Sonradan utanma xəcalətindən
Öylə qıl sözlərin hər zaman müdam
Həyat qanunu tək eyləsin davam
Batin sirlərini vermə kimsəyə
Zahir əhlinə sən zahirdən söylə
Müğənni, sən qəbul əhlinə varsan
Sözlə və avazla könüllər sarsan
Özgələr vəsfindən çəkin bir təhər
Mənim əhvalımı şərh et müxtəsər
Füzuli sayaqı oturmuşam lal
Izhara sığmayır bu əhval, bu hal
Xoş ol kəs ki, mənə rastlandığım an
Təqvadan danışsın, deyil şarabdan
Şarab vəsfi mənə düşməz o üzdən
Bəllidir şarabın halı əzeldən

Çevirdi: Güntay

1999- Bakı

Əbulsəid Əbulxeyr (rübai)

Əbulsəid Əbulxeyr:

          Gəl-gəl, kim olursan gəl, heç durma saqın, gəl-gəl!

          Sən kafər u gəbrisən, gəl-gəl, yenə gəl, yüksəl!

          Heç kimsə bu dərgahdan, küsməz, küsəməz olsun

          Qırmışsan əgər tövbə, gəl- gəl yenə gəl, gəl-gəl

24.08.2010

****

Gəbr- Gavur

باز آ، باز آ، هر آنچه هستی باز آ

گر کافر و گبر و بت پرستی باز آ

این درگه ما، درگه نومیذی نیست

صد بار اگر توبه شکستی باز آ

Xaqanidən qəzəl tərcüməsi

Xaqani Şirvani

Çevirən: Güntay Gəncalp

Eşq işi vəsl ilə hicrandan ötə

Dərdimiz hər türlü dərmandan ötə

İş çətin olduqda istənc1 əklənir

Quy2 da sərt gəlmişsə çovqandan3 ötə

Devrimizdə iş sənin eşqindi bax

Yoxdu heç bir şey bu dərmandan ötə

Mən sənə varmaq dilərdim neyləyim

Vəsl atın yüzlərcə meydandan ötə

Eşqın ilə uğraşar daim cahan

Kim bu sevda həm də sultandan ötə

Qan seli Xaqanini sarmaşladı

Çağlayan seldir zənəxdandan4 ötə

23.08.2010

.......................................................

1. İstənc- iradə

2. Quy- Çovqan oynamaq üçün əlağacı

3. Çovqan- əski türk savaşçılarının atla oynadıqları oyun, polo game

4. Zənəxdan- çənə

کار عشق از وصل و هجران در گذشت

درد ما از دست درمان در گذشت

کار، صعب آمد به همت برفزود

 گوی، تیز آمد ز چوگان درگذشت

در زمانه کار کار عشق توست

 از سر این کار نتواند درگذشت

 کی رسم در تو که رخش وصل تو

از زمانه بیست میدان درگذشت

 فتنه‌ی عشق تو پردازد جهان

 خاصه می‌داند که سلطان درگذشت

جوی خون دامان خاقانی گرفت

دامنش چه، کز گریبان درگذشت

Keşkə səndən başqaca çevrəmdə kimsəm olsa da,

Ya ulaşmq çin sənə bir türlü yöntəm olsa da.

Bağrımı sarmış olan bitməz-tükənməz qəm yükün,

Paylaşa bilmək için bir təkçə həmdəm olsa da.

*

Kâşki coz to kəsi dâştəmi

Ya be to dəstrəsi dâştəmi

Ya dər in ğəm ke mərâ hər dəm həst

Həmdəm o həmnəfəsi dâştəmi.

17. 08. 2012

---